Bakolego

Ze'ele Wikipiidiya

Bakolego de la fu mayaaba bii sɔyaaba ma ti yaabeduma iŋɛ ti ŋwɔna tingana la bunki'isi tɔgum ti ba ba dɔla a pooren ŋwɔna ki'induma la tingana tɔgum nyaa ka'asa Ko'om bɔ'ɔra ba ti ba tɔ'ɔsa paara yinɛ ti imma'asum bɔna ba.

Bakolego de la fu sɔyaaba aseba yidum san ku goduŋa gee ti nɛreba la ,za'a san ki gee basɛ ti nɛra ka bɔna wan doose taaba garesɛ basɛ gee nyaa ŋma e ti a nyaa ko'om nyuurɛ la dia dita fu zi'an. Yaadum sɛba n bugeri bakolego la wan kelum sina baga la zi'a bugera ŋwɔna ba ki'idum la ba tingana la yinɛ tɔgum lɛbera ka'asa ko'om yɛta imma'asum gee lagena buuri yinɔm.

A kelum le dɛna la fu mayaaba yire bagere san bɔna gee ti nɛra ka bɔna bini wan kaabera e,la de la a low a buuri la doose ti fu wan we la bakolego bugɛ baŋa gee garessɛ basɛ gee nyaa ŋma e ti a dɛna bakolego gee ti fue dɛna Nab

Bakolego n naam se'em.

Bakolego naaŋɔ la zo'e mɛ gee bɔna ayima ayima gee sɛla fii ti mam viisɛ nyɛ la ŋwana.

Fu san dikɛ kurego tingonɔm wa ta'am ta naam bakolego dɔla fu ti ba wan bugɛ bakolego la ta'am baŋɛ ti kurego la ti fu dikɛ tinganɔm la silum lebege la bakolego dɔla fu yese fu mayaaba yire bii fu sɔyaaba a seba yire. Fu buka la puan, a wan pa'alɛ fu eŋa yese zi'a la , la fu doose eŋa nama tari eŋa wa'am nati a nyuura ko'om

A yima mɛ boi a'am fu lɔgerɔ magese wuu fu ta'am dita pɔgeba ti ba kiira bii yɛsa bii dɔgera kɔma ti ba kiira . A kelum ta'am basɛ ti fu zalɛ., fu san le dɛna la kaara fu wan kɔ gee kan nyɛ dia bii fu san ugera ti ba kiira. Fum se'em nyɛti ŋwana pa'a sa'aŋɔ wa. A ti fu ee bagebia buŋɛ baŋa sɛla n sɔi fu lɔgerɔ fu sɔyaaba aŋa wa. A wan yele pa'alɛ bakolego n tu fu zuo yese fu mayaaba yire bii fu sɔyaaba yireyire dɛna bakolego dɔla fu la nyaa dena la fu isegɛ saazuo la fu buŋɛ welisi baŋɛ eŋa n yese zi'andɔla fu la.

Nɛra ta'am ku goduŋa ti duŋa la ta kilum lebegɛ bakolego dɔla fu gee yeti eŋa yese la fu mayaaba yire bii fu sɔyaaba ma n de eŋa kilum duŋa la ti fu kuwa zuo boi tigane wa zuo dita mɛ ti fu Ku eŋa. Ɛŋa me ka me nyɛta dia ta Ko'om nyuura bala eŋa de la bakolego dɔla fu la fu isege sanzuo la fu doose a nama ŋma e ti a nyɛta dia la la ko'om nyuurɛ gee ti bimmbfilum la fu buuri.me ta'am ita a de'eŋo ta yuebii a kuregɛ mɛ ti de'eŋo la silum lebege bakolego diɔla e. de'eŋo w ta'am dɛna lunmɛɛra boi duriŋmɛɛra ŋwana wuusa yese LA n bugeri bɔgerɔ daare woo wuna gee nyɛta sɛla n iti eŋa a vom puan LA. Fum se'em daana n fu zwum ŋwana de la woo wuna gee nyɛta sɛla n iti eŋa a vom puan puan LA. Fum se'em daana n wum ŋwana de la fu we bakolego bugɛ tulum tulum gee garesɛ paɛ b.

Tinganɛ n dɛna kulega bii tia ta'am yese fu buuri puan dɛna yaabebuuri puan silum lebege bakolego dɔla fu ŋwana mɛ yese fu buuri puan ti a wan ka'asa ko'om bɔ'ɔra ba, la de la a silum wa'am fu zi'an naam dɛna bakolego tu fu zuo gee yeti fu doose eŋa nama la fu ŋma eŋa ti eŋa nyɛta ko:'om la diisi dita.

Viisɔgɔ Lɔgɛrɔ[demese | demesego zia]