Ashanti region

Ze'ele Wikipiidiya

Ashanti Region So'olum de la so'olum ayima n bo Ghana so'olum pia la siyoobi la puan.tiŋa la duma tɔgere la kambuntɛ.Tiŋa la me de la tinsɛka n tari salema zo'e zo'e.Ashanti Region tiŋa wa yalegerɛ de la 24,389km2 (9,417 sq mi). Nɛresɛba woo n kɛ'ɛri Ashanti so’olum dela 4,780,380 ti ba daa kaalɛ 2011 yuuni la puan. Ashanti Region sɔ’ɔlum me tari la kookoo zo'e zo'e paa. Kumaasi n de ba tinkãtɛ paa.

Kibesi[demese | demesego zia]

Ashanti sɔ’ɔlum tare la kibesi zo'e zo'e ti ba dita. De’ego Kara ti ba dita dela Akwasidae la Adae Kese. Bana dela din kibesi ti nɛreba baseba dita n bo Akan  doma paun ti Ashanti pa’ase la me.  Ba diti kibesi la ti ba tiɛra la ba nɛŋa doma la seba n zɛbe faaba ba dima nou’usu dee ki yuuma n tole la paun. Kibesi seba ti a dita Ashanti sɔ’ɔlum n wana;

  • Papa Kibesi
  • Kente Kibesi
  • Yaa Asantewaa Kibesi
  • Mmoa Nni Nko Kibesi
  • Nkyidwo Kibesi

Asibetin doma n bo Ashanti Sɔ'ɔlum[demese | demesego zia]

  • Komfo Anokye Teaching Hospital
  • Manhyia Hospital
  • Kwadaso SDA Hospital
  • Komfo Anokye Teaching Hospital
  • Kwame Nkrumah University of Science and Technology Hospital
  • Kumasi South Hospital
  • First care Hospital
  • Tafo Government Hospital
  • Suntreso Government Hospital
  • West End Hospital

Tuusum[demese | demesego zia]

Zi’an Yalema( Tourism)[demese | demesego zia]

Parki[demese | demesego zia]

  • Bobiri Forest Butterfly Sanctuary
  • Bomfobiri Wildlife Sanctuary
  • Digya National Park
  • Kogyae Strict Nature Reserve
  • Owabi Forest Reserve and Bird Sanctuary

Buuri Lɔgerɔ Zi'an[demese | demesego zia]

  • Komfo Anokye Sword site
  • Manhyia Palace Museum
  • Kumasi Fort and Military Museum
  • Armed Forces Museum
  • The Prempeh II Jubilee Museum
  • The Asante Traditional Buildings
  • Yaa Asantewaa Museum

Sukuu Zasegɔ Yela[demese | demesego zia]

Sukuu Doma(sekondari) n bo Ashanti Region Paun (Senior High Schools)[demese | demesego zia]

  • Dadease Senior High School, Dadease
  • Akomadan Senior High School, Akomadan
  • Dompoase Senior High School, Dompoasi
  • Afia Kobi Ampem Girls (Royal AKAGSHS)
  • Adanwomase SENIOR High School (ADASS)
  • Agogo State College, Agogo Asante-Akyem
  • Agona SDA Senior High School, Agona
  • Anglican Senior High School, Kumasi
  • Asanteman School (Real Assas)
  • Bankoman Senior High School, Banko
  • Osei Tutu Senior High School (OT)
  • Bekwai SDA Senior High School
  • Ghana Armed Forces Secondary Technical School, Kumasi
  • Beposo Senior High School, Beposo
  • Collins Secondary Commercial School, Agogo Asante-Akyem
  • Effiduase Senior High School, Effiduase
  • Ejisuman Senior High School, Ejisu
  • Ejuraman Senior High School, Ejura
  • Fomena T.I. Ahmadiyya Senior High School, Adansi Fomena
  • Jachie-Pramso Senior High School (Formerly MIGHTY JAPASS)
  • Komfo Anokye Senior High School, Wiamoase
  • Kumasi Academy, Asokore-Mampong, Kumasi
  • Kumasi Girls' Senior High School
  • Kumasi Wesley Girls High School
  • Kumasi High School
  • Obuasi Secondary Technical School (O.S.T.S)
  • Wesley Senior High School (WEHIS), Bekwai
  • Adventist Senior High School (ADASS), Bantama
  • Ofoase Kokoben Senior High School (OFKOSS)
  • Adventist Girls Senior High School (ADGISS), Ntonso
  • Opoku Ware Secondary School, Kumasi.
  • St. Louis Senior High School, Oduom
  • Nkawie Secondary Technical School.
  • Oppong Memorial Senior High School.
  • Osei Kyeretwie Senior High School, Kumasi.
  • Prempeh College, Kumasi.
  • Prince of Peace Girls Senior High School, South Suntreso, Kumasi.
  • Simms Senior High School, Fawoade
  • Bonwire Senior High Tech. School.
  • St Joseph Senior High School (Ehuren)
  • St. Monica's Senior High School, Mampong
  • Amaniampong Senior High School, Mampong
  • T.I. Ahmadiyya Senior High School, Kumasi
  • T.I. Ahmadiyya Girls' Senior High School, Asokore
  • Jacobu Senior High School, Jacobu
  • Juaben Senior High School, Juaben
  • Yaa Asantewaa Girls' Senior High School, Tanoso
  • Kumasi Senior High Technical School (K.S.T.S),
  • Tepa Senior High School, Tepa. (GREAT TESS).
  • Mabang Senior High School, Mabang.

•Aduman Senior High School,(Admass) Aduman

  • Dwamena Akenten Senior High School,(DASS) Offinso

Sukuu Kara[demese | demesego zia]

Ashanti  sɔ’ɔlum tari la gɔmɛti univasiti bata’. Ba kelum tara la nso’emga univasti bata’ la kolige doma n kaa sɔ’ɔlum la zaa waabe.

Univasiti doma[demese | demesego zia]

  • Kwame Nkrumah University of Science and Technology, Kumasi
  • Ghana Baptist University College, Kumasi
  • Spiritan University College, Ejisu
  • Garden City University College, Kenyasi, Kumasi
  • Akenten Appiah-Menka University of Skills Training and Entrepreneurial Development (formerly Kumasi Campus of University of Education, Winneba)
  • National Institute Of Information Technology, Kumasi Campus NIIT.
  • Kumasi Technical University, K-Poly
  • IPMC, Kumasi Campus
  • Akrokerri College of Education
  • St. Monica's College of Education, Mampong
  • Christian Service University College, Odeneho Kwadaso
  • Wesley College of Education
  • St. Louis College of Education
  • Akenten Appiah-Menka University of Skills Training and Entrepreneurial Development (formerly Mampong Campus of University of Education, Winneba)
  • Mampong Technical College of Education (MAMTECH)
  • S.D.A. College of Education, Agona

Viisɔgɔ Lɔgerɔ[demese | demesego zia]