Bećarac

Ze'ele Wikipiidiya
Bećarac
music genre, musical form
Subclass ofCroatian folk music Demese
Country of originCroatia Demese
Intangible cultural heritage statusRepresentative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity Demese
Described at URLhttps://ich.unesco.org/en/RL/00358, https://ich.unesco.org/fr/RL/00358, https://ich.unesco.org/es/RL/00358 Demese

Bećarac de la nayirum 'folk' yuunɛ, n ze'ele Slavonia tiŋa puan, Croatia tiŋa duma dee nananewa nyaa kɔ'ɔm wiregɛ paɛ 'southern Hungary' tiŋa la 'Vojvodina' so'olum n boi Serbia tiŋa puan.

Yelebire wa nabara ze’ele la bećar tɔgum puan (Turkish tɔgum puan ti a me dɛna bekâr), ti a vuurɛ dɛna “bachelor”, “reveler” bii “carouser”. Bećarci ni kɔ’ɔm dɛna la zɛregerɛ ma’a, kɛsera taaba, dee zo’e zo’e puan budaasi n ni yuuna e tiŋa la puan de’eno daarɛ (“sijelo” bii “kirvaj”).[1] Dee, pɔgesi me kelum yuuna e mɛ ze’elego kana nuu puan, yele yele wuu ‘kolo’ wa’a puan.[2]

Pa’alegɔ (Description)[demese | demesego zia]

Bećarac ni ka bo yɔ’ɔ ti baaŋɔ buyila tara yelebɛa paɛ pia, tara yuuna yuunɛ ayila, tib a ‘tamburitza’ orchestra ŋmɛ’ɛra. Bii ‘bagpipes’ bii ‘samica’,bii kɔya duma[1]. Kɔya nɛŋa daana la n ni Baam wia baaŋɔ la ti fu iŋa miim bala zigi zigi; a wan kelum le baam baala tagesɛ nɛreba la zi’an, ti kɔya duma la me nyaa ni sakera bii ba yuuna baaŋa buyi daana la (dee ba ta’am ni ka la’ara). Ba ni ta yuunɛ Bećarac wa la de’eŋo puan san sɛka ti ba ni ta yu daam tib a paɛ ba puuren la, tib a nyaa ni yuuna dee wa’ara.

Bećarac yuuma wa ta’am ni kɔ’ɔm yue. A baaŋɔ yelebɛa la zo’e zo’e ni kɔ’ɔm yɛse la daam deo la puan, a miŋa ni kɔ’ɔm maalɛ ba, ti baansɛba n ani suŋa la wan yue ti ba tari ba yuuna daam deto puan saŋa woo gura ba ta tam a yele.

Bećarac yuuma wa ni tɔi mɛ ti fu lerege ba bii fu dɛna saana de ta’am kɔ’ɔm bɔkɛ ba suŋa suŋa, sɛla n sɔi la, ba ni tara la magesa, yelekɛgesi n iŋɛ tole la ba yaabeduma malema lagum yuuna. A naana makerɛ n ŋwana, : "sjedi Ćiro na vrh slame, brkovima plaši vrane" -> "Chiro sits on top of straw, with his mustache he scares a crow". Dee la tɔi mɛ ti fu nyɛ vuurɛ yese yelesum wa n de ""mala moja, visoki jablane, je l' ti mjesec vidio tabane"-> “n bipika wa, yele apule tia yeti, nanbua wa nyɛ mam taaba”.[3]

Tuulesum (History)[demese | demesego zia]

Ba sakɛ sira ti bećarac kuko ze’eli la ba yuum ka saalum Croatian tiŋa duma  soogɛpa zɛberɛ saŋa basɛ la.[1] Friedrich Salomon Krauss tib a dɔgɛ e Požega tiŋa puan la n yuum zamesɛ bala, a yuum lagesɛ yuuma la wɛ’ɛsa la tusekɔbesiyi.[1]

UNESCO’s gu’a (protection)[demese | demesego zia]

2009 yuunɛ la puan, Croatia tiŋa duma yuun loe bećarac ti a lagum pa’asɛ ‘UNESCO Intangible Cultural Heritage’ yu’ura la puan dee ti a yuum ka lagum nyaŋɛ pa’asɛ bini.[4] 2010 yuunɛ la puan me, ti ba yuum le zigɛ hali dee koŋe.[5] 2011 yuunɛ la puan ti ba yuum nyaa nyaŋɛ ti a kɛ yu’ura la puan.[6]

Bećarac museum[demese | demesego zia]

2017 yuunɛ la puan ti ba yuum bo lahebaari yeti, ba wan yo’e ‘museum’ la ti ba dikɛ bo bećarac la ‘Pleternica’ tiŋa n boi Croatia tiŋa la puan.[7][8] ‘Director’ n daa garesɛ pa’alɛ ti la kɔ’ɔm dɛna la nananewa ‘museum’, n wan yele pa’alɛ la naam se’em ti ba yaabeduma tugesɛ bećarac bala wa paɛ zina doose nananewa tiŋa wa.[9] Dee bećarac n diŋɛ dɛna Croatia tiŋa duma de’eŋo bɔna ‘intangible cultural heritage’ puan la, ‘European union’ duma n daa kɔ’ɔm suŋɛ 85% museum mɛa yɛla la puan, ba me daa ti’isi ti a wan tari suŋerɛ la nɔyinɛ wa’am so’olum la za’a puan.[8][10]

Fu ta’am le bisɛ (see also)[demese | demesego zia]

·       Chastushka, short Russian humorous folk song

Viisegɔ lɔgerɔ[demese | demesego zia]

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 Cvitanic, Marilyn (2010). "Culture and Customs of Croatia". DOI:10.5040/9798400635274.
  2. UNESCO protected it, now it has its own museum in Croatia (en) (2023-08-23).
  3. Dubinskas, Frank A. (1986-07). "Ours Once More: Folklore, Ideology, and the Making of Modern Greece". Anthropological Quarterly 59 (3): 143. DOI:10.2307/3317200. ISSN 0003-5491.
  4. Bećarac, licitari i alka u UNESCO-u – Nacional.hr.
  5. Bećarci zbog ulaska na Unescovu listu prevedeni na engleski (hr).
  6. Slavonski bećarac i nijemo kolo iz Zagore na UNESCO-ovoj listi (hr).
  7. Organisations, NEMO-The Network of European Museum (2020-06-12). Museum of bećarac (becharac) (en).
  8. 8.0 8.1 Pleternica će prva u svijetu dobiti Trg bećarca (hr).
  9. The project of the Bečar Museum as an interpretation center - HrTurizam was presented in Pleternica (en).
  10. Ratković Aydemir, Dragana Lucija (2019-11-29). "Intangible Cultural Heritage as a Catalyst for Local Development and Well-being: The Case of Pleternica, Croatia" (in en). Museum International 71 (3-4): 156–167. DOI:10.1080/13500775.2019.1706954. ISSN 1350-0775.