Fetu de'eŋo

Ze'ele Wikipiidiya
Fetu Afahye
festival
Languages spoken, written or signedFante Demese
Ethnic groupOguaa Demese
Cultureculture of Ghana Demese
ContinentAfrica Demese
CountryGhana Demese
Located in the administrative territorial entityCentral Region Demese
LocationCape Coast, Central Region Demese
Month of the yearSeptember Demese

Fetu Afahye de la kebisi de'eŋo ti Cape Coast n de Central tiŋa Naduma la tiŋa la za'a nɛreba n boi Gaana wa.[1] Kebisi wa ba de'en ka la Asibi daarɛ Tigere ŋmarega la puan yuunɛ woo. Fetu Afahye kebisi la de la Oguaa nɛreba n boi Cape Coast bini zuo daami la, bã'a n yuum boi kuura nɛreba la. Ti Nɛreba la yuum pu'use bo ba sɔyaabeduma ti ba suŋɛ ba gee ti bã'a la kiŋɛ. Gee kebisi wa ba iti ti ba basɛ ti tiŋa la dɛna kasi ti bã'a kan nyaŋɛ wa'am tiŋa la puan na.

Gee yuurɛ la ti ba yira ti "Fetu" yuun ze'ele la Efin Tu(ka bɔta dɛ'ɛgerɔ). Ba ita kebisi wa ti ba pu'use la

ba bo ba fara fara la bama n bo ba dia la gee le bo 77 gods n de Oguaa Traditional so'olum.

Fetu Afahye kebisi la, sɛba ti ba yuun yira ti 'Colonial Administration n yuun bɔna tiŋa la, Cape Coast ti ba yuun te'e yira ti " Black Christmas " ti ba yeti la ka ana suŋa ti ba dita ka.Tiŋa naba la (Paramount chief) saŋa kaŋa la,mina n yuun de Osabarimba Kodwo Mbra V, Okyeame Ekow Atta, ti ba yuun yeti la ka ana suŋa. Ze'ele 1948 ta paɛ 1996, ti kebisi le lebena,  yinɛpu'usereba la pooren ti nɛrekãreba n boi Oguaa traditional so'olum la. Kebisi la yuun ze'ele bɔ'ɔra la diisi dikerɛ n bɔna Oguaa Traditional so'olum ti le dɛna " Afehyia" voorɛ n de " a loope of seasons".

Buuri Tuulesum[demese | demesego zia]

Fetu Afahye kebisi la de la Naduma la nɛreba n boi Cape coast so'olum bɔna Central tiŋa puan Gaana. Daami la,  bã'a n yuum boi Cape Coast tiŋa n yuum de buuri tuulesum. Ti la yuum kuura nɛreba tiŋa la puan ti nɛreba la me yuum kaasɛ boi ba sɔyaabeduma ti ba suŋɛ ba. Bala la, ba yuum sakɛ sira ti Cape Coast tiŋa za'a la yuum yese yele wa puan doose la ba sɔyaabeduma la.

Viisegɔ lɔgerɔ[demese | demesego zia]

  1. http://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/tourism/festivals.php