So'ose paɛ yelezuo la

Gifaataa

Ze'ele Wikipiidiya
Gifaataa
holiday, New Year
CountryEthiopia Demese
Day in year for periodic occurrenceSunday in September Demese
Observed inWolayta people Demese

Gifaataa de la buuri malema kibesi ti Wolayta duma n boi Ethiopia tiŋa buurena bɔba la dita.[1] Ba diti kibesi dina wa la Sakutega nambua yuunɛ woo puan. Kibesi wa de'eŋɔ puan, ti Wolayta la duma ni to'e Yuumpaalɛ la gee keese yuunkɛka la. Gifaataa la vuurɛ de la 'pɔsega la' gee me dɛna kudɔregɔ zɛ'ɛta kɛka puan yakera paalɛ puan, lika yakera niisuma. Gifaataa dia puan, Wolayta duma ni wa'ara mɛ gee dita buuri dia nyiina.[2]

Gifaataa tuulum yɛla n de si'a de la ba yese daanseko woo n tole gee malege pɔsɛ paalega paalega, nɛreba naara taaba yɛsera nɔkpɛ'ɛma n tole puan gee basera ti buuri suo nuurɛ tara paŋa ti tiŋa nɔyinɛ kina nɛŋa.[1]

Chronology[demese | demesego zia]

Yuunɛ la san pɔra ba'asegɔ, nabiisi la ni yi la kiinduma ti ba zi'ire nabayire.[3] Ti sɛba n ka'ani nabiisi la nyaa ni yese yu'uŋɔ ta bisɛ baŋɛ nambua la Naba n boi zi'an bɔba, nambua la bɔgesem bunaasi la: dɛna la (poo'uwa, xumaa, xeeruwa, Goobanaa) gee nyaa tari kalɛ dalesum n boi yuunɛ puan la, bisɛ nambua la n kini se'em la lebena muulɛ bo naba la a sɛba n ka'ani e la.[4] Ba san yele naba la dabeserɛ la n wan daansedaarɛ, ba nyaa ni to'e la wɔ'ɔrɛ kule gee ti ba yele nɛreba la da'a puan bii nɛrekuuŋɔ zi'an naba puti'irɛ n de se'ere yɛsera kibesi la puan.

Viisegɔ Lɔgerɔ[demese | demesego zia]

  1. 1.0 1.1 Lambebo, Abesha S. H. I. R. K. O. (2021-01-01). "GIFAATAA FESTIVAL OF WOLAITTA IN ETHIOPIA". GIFAATAA FESTIVAL OF WOLAITTA IN ETHIOPIA.
  2. (2017-02-26) "The Potential Social Benefits of Gifaataa Celebration of Wolaita". The Arts Journal.
  3. AWANA (en).
  4. Gazziya (en) (2020-07-20).