Quan họ

Quan họ (Vietnamese: [kwaːn hɔ̂ˀ], chữ Hán: 官賀) yuuma wa de la Vietnamese buuri malema yuuma ti budaasi la pɔgesi za'a wan lagum ta'am yuum. La ni tara la baaŋa la sakerɛ zɛ'ɛta budaasi bii pɔgesi zi'an. Quan họ wa de la sia puan yuuma gee kelum dɛna kibesi ti yelezuto la kankaŋi la ni dɛna wuu nɔŋerɛ la nɛreba kuremi vom yɛla ti ba ni ɛɛra ti ba doose bilam tɔgɛ ti nɛreba woo wum bii baŋɛ. Quan họ kulega wa po pa'asɛ UNESCO duma buuri malema tɛrega yu'ura la puan la (UNESCO Intangible Cultural Heritage) 2009 yuunɛ la puan gee tara bala wa paɛ zina beere.

Fu san bisa quan họ yuuma wa ze'ele la malema kasɛka puan ti ba yi'ira ti Bắc Ninh la puan na bɔna   13th century yuuma la puan [viisegɔ lɔgerɔ nari la bɔna kalam], gee kuremi sa yuuma wa yuum tari la sɛla ita la buuei malema sɛka ti ba yi'ira ti uunɛ kibesi la to ba yuum tara na'asa Tết Nguyên Đán ( Vietnamese yuumpaalɛ). Kuremi sa la ba yuum ni yuuna yuuma wa mɛ la yu'uŋɔ ma'a gee ti kibesi la nyaa ni baŋɛ pɔsɛ. Amaa, nananawa, sɛla woo nyaa tee mɛ ti ba ni ita la saŋa woo sɛka ti ha bɔta hali ba ta'am ni yuum yuuma wa yintɛɛŋa bɔba gee ti kibesi la nyaa ta'am pɔsɛ.

Pɔsega la puan, yelebinaarɛ wa (câu ra) n yuum de sɛla ti nɛreba zo'e zo'e yuum tara yuuna. Yuuma la yuum de la budaa la pɔka n ni lagum taaba yuuna yuuma miŋa. Yelebinaarɔ diyima mi n kelum bɔna ti ba yi'ira ti (câu đối), ti ba tara naara la yia yelebinaarɛ la yuuna saŋa woo puan. Ba san ni ba'asɛ ŋwana ba nyaa ni teeaum mɛ bii teeseŋo n nyaa ni bɔna bini. Kuremisa la, ba yuum ni ka tara nasaara de'eŋo pa'asɔ bini yuuna gee fu san bisa nananawa, ba nyaa tari la nasaara de'eno pa'asɛ bini yuuma saŋa woo. Ba ni ta'am dɛna   Vietnamese miŋa buuri malema de'eŋo bii la ta'am dɛna yɔɔma bɔnɔ magesɛ wuu kiibɔɔdi sɛba nbyari bugum (electric keyboards).

Budaasi la pɔgesi lɔgerɔ ti ba yɛɛra yuuna quan họ yuuma wa.

Zina beere wa, ba nyaa tari yuuma zo'e zo'e n ka tari kalɛ gee ti ba za'a kelum dɛna quan họ yuum suma wa nuu. Ba nyaa tari yuuma wa mɛ n paɛ tusa ti gulesa gulesɛ a biŋɛ ti ba kan malum bɔi.Teere fii n paɛ yuuma wa puan nya a de la nananawa budibeto la pugeto nyaa po ta'am yuuna yuuma wa mɛ bɔna timbibesi kibesi malema puan bɔna zi'an woo. Kelum pa'asɛ de la sakerɛ la lebesego la n yuum ani se'em la nananawa, la ka le ana bala.