Wildfire

Ze'ele Wikipiidiya

Pugum daaŋɔ,goo bugum, sɛgerɛ bugum, kɔɔsum ti ba ka kɔɔra bugum bii ba kɔɔri zi'a nɛreba bugum de la sɛla ti ba ka maasum,sɛla n kan ta'am gu la bugum sebo ti fu ka mina di yele san bɔna ba kɔɔri nazu'usi zi'a bii sɛla n ka yagesi bugum ziɛ.[1][2] yɛsera la mɔseto buuri n boi bilam, pugum daaŋɔ zo'e zo'e ta'am dɛna sɛgerɛ bugum (Ɔsitela tiŋa puan)

Goo bugum suŋerɛ la asaala ti gootiŋa bugum, ti ba yira ti, controlled  bii prescribed taarɛ, gee bugum taarɛ wan ta'am dɛna goobugum. Fossil charcoal tansugerɛ la pa'alɛ ti,goobugum yesere la terrestrial tiisi paɛ 419 million yuuma Silurian saŋa la. Tiŋa la carbon moorɔ, ɔɔnɛ tiŋkɔ'ɔrɛ, kusɛbegɔ and bugum la volcanic ignition maale sɛla n wan suŋɛ bugum goobugum

Goo bugum suŋerɛ la asaala ti gootiŋa bugum, ti ba yira ti, controlled  bii prescribed taarɛ, gee bugum taarɛ wan ta'am dɛna goobugum.

Fossil charcoal tansugerɛ la pa'alɛ ti,goobugum yesere la terrestrial tiisi paɛ 419 million yuuma Silurian saŋa la. Tiŋa la carbon moorɔ, ɔɔnɛ tiŋkɔ'ɔrɛ, kusɛbegɔ and bugum la volcanic ignition maale sɛla n wan suŋɛ bugum.

Sɛla n ta'asera goobugum de la ignition, lɔgerɔ, combustible lɔgerɔ la zi'a la bugum. Goo bugum ita gee lagesɛ fuels, la sɛla ti tu yɛta la saŋa. Tiŋte'erɛba la n pa'asɛ

Global la za'a, nɛraba tuma n pa'asɛ goo bugum la puan, la land yu'a gana sɛla. 20th century la puan la, ti goo bugum la posɛ.

Nɛreba tare bunsuŋɔ goo bugum la puan bɔna tiŋtɛɛre puna.

Goo bugum pa'asegɔ iŋɛ la sum nɛreba puan nyaa tari carbon kiŋɛ atmosphere pa'asera atmosphere's greenhouse pa'asera tiŋte'erɛ.

laŋerɛ[demese | demesego zia]

Nɛreba bii Yinun n ni ta'asɛ ti bugum laŋera.

Yinun UC Irvine 'scientist' yu'urɛ n de James Randerson yuun sɔsɛ viisegɔ paala n pa'ali ateko ko'om n ma'arɛ bii tuulega n de se'em la bugum dia saŋa n zuna se'em. Sosi'a ti Yinun bugum ni taara n ŋwana:

Sanyakerɛ Kuga n boi tiŋa puan sa ni tasɛ zom saazuo na nyakɛ ta'am tari bugum

Nɛresaala tuuma 'latitude' sɛka n boi tiŋasuka la, nɛresaala tuuma n kɔ'ɔm ta'asera goto bugum dia de la magazina duma n taseri( chainsaws, grinders, mowers etc) bugum mi'isi n boi saazuo la 'Arson', bɔna 'tropical', kaareba me ni kɔ'ɔm ita sɛla de ba uuse- gee' yɔ ti ba yi'ira ti 'slash-and- burn 'itegɔ piisa zi'an la sansɛka ti saa ni ka niira (uunɛ). Kaareba zo'e zo'e San ita ŋmana yuura sa tisi zo'e zo'e wan ta'am tari bugum laŋerɛ [34][35]

Kuga n diti bugum diti mɛ kaara