John Atta Mills

Ze'ele Wikipiidiya
John Evans Atta Mills
nera
Naaŋɔmale Demese
Country of citizenshipGhana Demese
Name in native languageJohn Evans Atta Mills Demese
Given nameJohn Demese
Family nameMills Demese
Date of birth21 Naakɛ'ɛsiga 1944 Demese
Place of birthTarkwa Demese
Date of death24 Naakɛ'ɛsiga 2012 Demese
Place of deathAnkara Demese
Manner of deathnatural causes Demese
Cause of deathlaryngeal cancer Demese
Place of burialAsomdwee Park Demese
SpouseErnestina Naadu Mills Demese
RelativeThomas Hutton-Mills, Jr. Demese
Native languageFante Demese
Languages spoken, written or signedEnglish, Fante Demese
Occupationpolitician, university teacher, lawyer, economist Demese
Field of workjurisprudence Demese
EmployerUniversity of Ghana Demese
Position heldPresident of Ghana, Vice President of the Republic of Ghana Demese
Work locationAnkara Demese
Member of political partyNational Democratic Congress Demese
Candidacy in election2008 Ghanaian general election Demese
Religion or worldviewMethodism Demese
Sportfield hockey, swimming Demese
Member ofGhana Stock Exchange Demese
Award receivedFulbright Scholarship, Order of the Star of Ghana, Order of the Volta Demese
Ghana Place Names URLhttps://sites.google.com/site/ghanaplacenames/places-in-perspective/birthplaces#h.i7q8y8pcnmdo Demese

Prof. John Evans Fiifi Atta Mills (21 July 1944 – 24 July 2012) daa de la Gaana prɛsidɛnti ze'ele 2009 ta paɛ a kum yuunɛ n de 2012 la.

Proffersor John Evans Fiifi Atta Mills yuum de la Gaana nɛra n nɔŋɛ paati paati yɛla paa dee yuum kelum dɛna la lɔya. A yuum de la lɔya sɛka n diti sɛreya bɔ'ɔra nɛreba. A yuum diti la sɛreya bɔ'ɔra nɛreba nyaa ta paɛ saŋa nyaa kɔ'ɔm mɔ'ɛ nini la paati paati yɛla la paa.[1]

A yuum de la Ageege podɔla Ama'asuntia paati la puan ti Ageege yuum ta sige Kuka la zuo dee tee dikɛ e ti a tee dɛna Kuka la zuo daana. A yuum de Kuka la zuo daana bo la Ama'asintia paati la. A yuum pɔsɛ ze'ele la 2000 kɛlegum la Awɔbegɔ duma ti Awɔbegɔ paati duma la yuum di Gaana Kuka la de gee e. La yuum ta paɛ la yuuma anaasi n de 2004 ti ba yuum le ze'ele ti ba votum ti Awɔbegɔ paati duma la yuum le lebe di de kelum gee e. Dee a sugerum la zuo, a yuum kelum ka basɛ, la n yuum ta le paɛ yuuma anaasi la n de 2008 la, a yuum kelum le ze'ele mɛ a budaankanlɛ puan bo Ama'asintia paati la, ti ba yuum nyaa votum bo e ti a di de gee Awɔbegɔ paati duma la me basɛ. A yuum bo la Kuka la zuo dɛna Gaana za'an nɛŋa daana yaga Kuka la zuo.

A yuuma atã la girego puan la ti a yuum tigɛ Sagebɔ dee nyɛlegɛ kaam sigɛ tiŋa paɛ a sɔyaabeduma de ti a miŋa podɔla n de John Mahama yuum yarum nyɔregɛ dɛna Gaana za'an Kuka zuo daana bo Ama'asintia paati la tari ta ba'asɛ yungirego la n bo 2012.[2]

Early Life ( Apɔsega vom yɛla)[demese | demesego zia]

Ba yuum dɔgɛ e la 21 July, 1944 n boi Tarkwa puan n boi Western Region so'olʋm, Gaana wa.[3] Atta Mills dɔgereba yuum de la John Atta Mills, a sɔ la Mercy Dawson Amoah, a ma.[4] A yuum de la a dɔgereba la kɔma buyi puan. A yuum de la Fanti nɛra. [5]A yuum zo'e kutɛ̃ la Ekumfi Otuam tiŋa puan n boi 'Mfantsiman East Constituency' n boi 'Central Region'so'olʋm, Gaana wa.[6]

A yuum pɔsɛ a sukuu la 'Huni Valley Methodist Primary' sukuu ta loŋɛ 'Komenda Methodist Middle' sukuu la puan.[7] [8]A yuum nyaa ta ba'asɛ bilam la dee nyaa tukɛ la 'Achimota' sukuu ta kiŋɛ kɔmbibesi sukuu katɛ la bilam ba'asɛ to'e 'Ordinary and Advanced Level Certificates' n bo 1961 la 1963. Atta Mills yuum ze'ele bilam tukɛ la zi'an ti ba wi'ira bini ti 'university of' Gaana legon la, bilam ti a yuum nyaa ta zamesɛ a Lɔɔ la ti ba wi'ira ti LLB la 'professional' Lɔɔ la ba'asɛ 1967.[9][10]

A yuum ba'asɛ Lɔɔ la dee nyaa yakɛ la solemitiŋa ta kiŋɛ sukuu n boi 'London' sukuu 'of Economics' la 'political science' ba'asɛ to'e LLM 1968 nyaa tara PhD n boi Lɔɔ puan bɔna sukuu 'of Oriental' la 'African studies' sukuu of' Lɔɔ n boi 'University of London'.[11] Eŋa n yuum ta ba'asɛ PhD gɔnɔ zamesegɔ la waabi n bo 'taxation la economic development in 1971' la ti a yuum de la yuum pisiyi' la iyopɔe (27).[12]

Evans paati tuuma puan, a taaba yuum wi'iri e la Prof. A gɔnwoko la zuo de ti a paati nɛreba la me wi'ira e ti "Asomdweehene" wa la vuurɛ de la Sugerum Naba Kambɔntɛ puan.

Viisɔgɔ Lɔgɛrɔ[demese | demesego zia]

  1. https://archive.today/20121209072058/http://www.usatoday.com/news/world/2009-01-03-ghana-election_N.htm
  2. https://www.businessghana.com/
  3. http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/7804884.stm
  4. Archive copy.
  5. Archive copy.
  6. https://web.archive.org/web/20130601233735/http://www.ngrguardiannews.com/index.php?option=com_content&view=article&id=93356:john-atta-mills-death-of-an-african-leader&catid=73:policy-a-politics&Itemid=607
  7. https://web.archive.org/web/20120814035435/http://business.myjoyonline.com/pages/news/201208/91909.php?storyid=91909
  8. http://www.modernghana.com/news/411018/1/mourners-at-keea-pay-last-respects-to-prof-atta-mi.html
  9. http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/7804884.stm
  10. https://web.archive.org/web/20130601233735/http://www.ngrguardiannews.com/index.php?option=com_content&view=article&id=93356:john-atta-mills-death-of-an-african-leader&catid=73:policy-a-politics&Itemid=607
  11. https://web.archive.org/web/20190327085752/https://www.washingtonpost.com/world/africa/ghana-state-run-tv-announces-president-atta-mills-has-died-at-68-before-end-of-1st-term/2012/07/24/gJQAbYMu6W_story.html
  12. http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/7804884.stm