John Mahama

Ze'ele Wikipiidiya
John Dramani Mahama
nera
Naaŋɔmale Demese
Country of citizenshipGhana Demese
Name in native languageJohn Dramani Mahama Demese
Birth nameJohn Dramani Mahama Demese
Given nameJohn Demese
Family nameMahama Demese
Date of birth29 Tigerɛ 1958 Demese
Place of birthGhana Demese
SiblingIbrahim Mahama Demese
SpouseLordina Mahama Demese
Native languageGonja Demese
Occupationpolitician, historian, civil servant, writer Demese
Field of workjurisprudence Demese
Educated atUniversity of Ghana, Achimota School, Ghana Senior High School Demese
Academic degreeDoctor of Sciences Demese
Work locationAnkara Demese
Affiliation stringOffice of the President of Ghana Demese
Member of political partyNational Democratic Congress Demese
Candidacy in election2012 Ghanaian general election, 2016 Ghanaian presidential election Demese
Religion or worldviewChristianity Demese
Participant inWorld Economic Forum Annual Meeting 2014, World Economic Forum Annual Meeting 2015 Demese
Award receivedOrder of the Star of Ghana, Order of the Volta, Pushkin Medal Demese
Official websitehttps://www.johnmahama.org/ Demese
Ghana Place Names URLhttps://sites.google.com/site/ghanaplacenames/places-in-perspective/birthplaces#h.vcr2rhg4f1dc Demese

John Dramani Mahama dee ti ba wi'ira ti John Mahama la, ba yuum dɔgɛ e la tigerɛ nambua la dabesa pisiyi la awɛi daarɛ, ayuuntusere la yuum kɔbesi wɛi la yuum pinuu la anii (November 29,1958) n bo Damango, Gaana. John Mahama [1]sɔ dela Emmanuel Adama Mahama. A sɔ la yuum dela 'member of Parliament dee kelum dɛna regional Commissioner' n bo Gaana wia zuo daana dee ti tu wi'ira ti 'first president' la Kwame Nkrumah gɔmɛti la puan.

Vom Pɔsega[demese | demesego zia]

John Manama pɔsɛ kiŋɛ a sukuu la Achimota primary sukuu dee nyaa tukɛ kiŋɛ Gaana kɔmbibesi sukuu katɛ la ti ba wi'ira ti Gaana 'secondary ' sukuu n bo Tamale. A yuum to'e a ' bachelor's degree in history' yuuntusere la yuunkɔbesi siwɛi la yuumpinii la ayila (1981) n bo yunivɛsiti n bo Gaana Legon. A me kelum kiŋɛ la Legon la nɔɔ ta zamesɛ 'postgraduate Studies in communication' yuuntusere la yuunkɔbesi siwɛi la yuumpinii la ayoobi (1986). Mahama yuum pa'alɛ la tuusum yɛla n bo kɔmbibesi sukuu kãra la puan kayue dee le kiŋɛ ta zamesɛ toŋe 'postgraduate degree' n bo 'social psychology' n bo 'institute of social sciences in Moscow' ba'asɛ la yuuntusere la yuunkɔbesi siwɛi la yuumpinii la anii (1988).

Wia Tuuma Pɔsega[demese | demesego zia]

John Mahama n yuum lem Gaana na la, a yuum tuni mɛ la lasibaarɛ duma n bo 'Accra' la viisegɔ ɔfiisi n bo 'embassy of Japan' tari ta paɛ yuuntusere la yuunkɔbesi siwɛi la yuumpiwɛi la anuu (1995).

A yuum kelum tum mɛ la Gaana ɔfiisi n bo 'plan international, a humanitarian and development organization as the international relations, sponsorship, communication and grants manager'.

Bɔɔlɛ duma yuum votum mɛ bo e ti a dɛna ba MP (member of Parliament ) 1996, dee yuum le malum votum pa'asɛ e 2000 la 2004. Eŋa n yuum bo palimɛti la puan la, a yuum tari la ke'eŋo duma zo'e zo'e. Ke'eŋo duma la ba sɛba dela, yetɔgum weeleŋo zuo daana, ze'ele 1998 ta paɛ 2001. Tuuma la zo'e zo'e la ti a yuum tuna bɔ'ɔra Gaana duma la, a yuum duni zɛ'ɛta la Ama'asuntia paati la puan n bo Gaana la ti ba wi'ira ti NDC la.

Gaana zuo daana kurega la ti ba wi'ira ti John Evans Atta Mills la yuum loe e mɛ ti a dɛna apodɔla ze'ele yuum tusa ayi la yuuma anii (2008). John Mills yuum di Gaana na'am la mɛ la John Mahama yɛsera la sapɔɔlegɔ nambua la, ayuum tusa ayi la yuuma anii '(December, 2008) votiŋo la deti Gaana duma yuum dikɛ kuka la bɔba la ko'oro nambua la adabesa ayopɔi, yuuntusa ayi la yuuma awɛi (January 7, 2009).

Ba yuum tuni la bala suŋa suŋa ta paɛ naakɛ'ɛsega nambua la adapisiyi la sinaa, yuuntusa ayi la yuumpia la ayi (July 24, 2012) deti tu Daana Naba Awinɛ yuum to'e John Mills nyuurɛ ti a lebe tu Naba Awinɛ yire ta vo'ose. A suke'ene la n yuum koŋɛ a nyuurɛ la de ti Gaana duma yuum dikɛ Gaana zuo kuka la bo e. NDC duma yuum kelum loe la John Mahama ti a dɛna ba nɛŋa daana ze'ele sapɔɔlegɔ nambua la adabesa ayopɔi, yuuntusa ayi la yuumpia la ayi (December 7, 2012) Gaana za'a votiŋo la. A tunsuma la zuo, Gaana duma yuum kelum loe e mɛ ti a dɛna Gaana za'a zuo daana bisera Gaana za'a waabi.

John Mahama yuum di Gaana Sapɔɔlegɔ dabesa ayopɔi, ayuntusa pisiyi la yuumpia la ayi votiŋɔ (January 7, 2012) la 50.7% deti Nana Addo Dankwa Akufo-Addo me n de New Patriotic Party (NPP). Awɔbegɔ nɛra la me nyɛ 47.74%. Akufo-Addo la Awɔbegɔ paati duma la ka Nam bi John Mahama la voteŋo la dee yuum tari nɛresɛba n biseri voteŋo yɛla la (EC) la Ama'asuntia paati duma la kiŋɛ la kootum ti ba ta gãkɛ bɔba. La yuum dela saluregɔ nambua la ti kootum duma la yuum ta gãkɛ sɔ̃sega la bo John Mahama la Ama'asuntia paati duma ti bama n di mi'a yetɔgum la puan. John Mahama n yuum tuni Gaana gɔmena tuuma la deti sɔ̃sega la yuum bɔna kootum la ta paɛ sansɛka ti kootum duma yuum nyaa ta gãkɛ sɔ̃sega la. La yuum dela ko'oro nambua la a dabesa ayopɔi daarɛ ti ba yuum dikɛ Gaana kuka la nyaa bo John Mahama la Ama'asuntia yire duma. Yuuntusa pisiyi la yuum pia la atã puan. Daaŋɔ n yuum bo Gaana bugum weeleŋo la puan yuum tara daaŋɔ bɔ'ɔra Gaana ligeri tuuma puan dɛna la da'a la koosego yɛla. Bala yuum basɛ mɛ ti la dɛna daaŋɔ bɔ'ɔra John Mahama la Ama'asuntia paati la basɛ ti ba yuum bo Mahama yu'urɛ yeti bugum kiŋe ya, bugum laŋɛ ya 'dum-sor meaning ''off-on'' n bo kambɔntɛ puan. Bugum la yuum ba'am daam Gaana ligeri weeleŋɔ la yuum tusa ayi la yuum pia la ayoobi (2016). John Mahama yuum tiregɛ mɛ nyaŋɛ suŋɛ maalɛ yɛla la basɛba n de wuu; pala weeleŋɔ, imma'asum weeleŋɔ, la sukuu weeleŋɔ puan. John Mahama n yuum kelum dɛna Ama'asuntia paati la nɛŋa daana ti a ze'ele lɛŋɛ Gaana na'am la n bo sapɔɔlegɔ nambua la adabesa ayopɔi, yuum tusa ayi la yuum pia la ayoobi (December 7, 2016) voteŋo la. Voteŋo kaŋa puan, Akufo-Addo n yuum di deti Mahama lui. John Mahama yuum dikɛ Gaana kuka la bo la Akufo-Addo la ko'oro nambua la adabesa ayopɔi daarɛ, ayuum tusa ayi la yuum pia la ayopɔi puan. John Mahama ku kelum tiregera mɛ la paati, Gaana, la Gaana voteŋo yɛla mɛ suŋa suŋa. NDC duma paati duma yuum kelum votum loe la John Mahama ti a kelum ze'ele lɛgɛ Gaana na'am la sɛla n sɔi, a tuum suŋa zuo. Akufo-Addo n yuum kelum di na'am la. Mahama la NDC paati duma yuum ka sakɛ bo Akufo-Addo la Awɔbegɔ paati duma la ti ba di mɛ dee yuum tari NPP paati duma la sɛba n biseri votego weeleŋo duma la kiŋɛ kootum. Ba yuum tari ba kiŋɛ kootum la ta yeti voteŋo la ka doose titɔɔ bala zuo, kootum duma la basɛ ti ba lebe ta malum votum.

Kootum duma la daa zagesɛ NDC paati duma sɔ̃sega la mɛ la kinlekiiŋa nambua la puan a yuum tusa ayi la yuum pisiyi la ayila puan dee yɛta yeti, voteŋo la dela titɔɔ, bala la Akufo-Addo la Awɔbegɔ paati duma la n di kuka la.

Viisego Lɔgerɔ[demese | demesego zia]

2. https://en.m.Wikipedia.org

3. https://www.bbc.com

4. https://praad.gov.gh

5. https://www.thefamouspeople.com

6. https://www.Johnmahama.org

7. mobile.ghanaweb.com

8. https://www.africa-confidential.com

9. https://www.peacefmonline.com

  1. https://www.britannica.com/biography/John-Mahama