Mavis Hawa Koomson

Ze'ele Wikipiidiya
Mavis Hawa Koomson
Member of the 6th Parliament of the 4th Republic of Ghana (en) Translate

Ko'oro 7, 2013 - Ko'oro 6, 2017
Electoral district: Awutu-Senya East Constituency (en) Translate
Elected in: 2012 Ghanaian general election (en) Translate
Member of the 7th Parliament of the 4th Republic of Ghana (en) Translate

Ko'oro 7, 2017 -
Electoral district: Awutu-Senya East Constituency (en) Translate
Elected in: 2016 Ghanaian general election (en) Translate
Member of the 8th Parliament of the 4th Republic of Ghana (en) Translate

Ko'oro 7, 2021 -
Minister for Fisheries (en) Translate

Kilinkiiŋa 4, 2021 -
Salaga (en) Translate, Gunfuko 3, 1966 (run 58)
Country of citizenshipGhana
Education
Educated atGhana Institute of Management and Public Administration (en) Translate Master in Public Administration (en) Translate
University of Education, Winneba (en) Translate diploma (en) Translate, Bachelor of Education (en) Translate : basic education (en) Translate
Languages spoken, written or signedEnglish (en) Translate
Occupation
Occupationpolitician (en) Translate la head teacher (en) Translate
Religion or worldviewChristianity (en) Translate
Member of political partyNew Patriotic Party (en) Translate

C-Class


Mavis Hawa Koomson ti ba yuun dɔgɛ Gunfuko Nambua dabesa atã,1966 yuunɛ la puan de Gaana nɛra n de Gɔmena Nalɛgereba la ayima la sukuu zamesegɔ yɛla. [1][2][3][4]A de la Awutu Senya saazuo bɔba so'olum palimɛnti kuka zuudaana gee le dɛna 'Minister of Special Development Initiative.

Ko'oro nambua dabesa pia, 2017 yuunɛ la puan ti Gaana zuudaana Nana Akuffo-Addo yuun loe e mɛ ti a dɛna 'Minister of Special Development Initiatives'.[5][6][7]

A Pɔsega Vom Yɛla[demese | demesego zia]

Ba yuun dɔgɛ Koomson la Gunfuko Nambua dabesa atã daarɛ, 1966 yuunɛ la puan Salaga tiŋa n de 'Savannah Region' n boi Gaana tiŋa wa[8]. A yuun kiŋɛ la Bimbila pa'aleba kolegi. A tari la 'diploma' la 'bachelor's degree in basic education' n ze'ele Winneba Yunivɛsiti la puan.[9][10]

A tari la 'Master's degree, Postgraduate Diploma in Public Administration' (CPD) la Postgraduate Diploma in Public Administration'(DPA) bɔna Ghana Institute of Management and Public Administration'(GIMPA).[11][12]

Tuuma[demese | demesego zia]

Koomson yuum de la pa'ala by profession, tara zuo zi'ise zo'e puan magese wuu, pa'aleba zuodaana (head teacher), assistant superintendent ls Principal superintendent. Ina nɔɔ n yuum de president of Gender Unit n boi Ghana National Association of Teachers Ladies Association (GNATLAS) Sekondi local, treasurer for GNATLAS (Western Region) la secretary bo GNATLAS (Takoradi local).[5]

Nalɛgebo Tuuma[demese | demesego zia]

Koomson de la New Patriotic Paati nɛra. Ina n de nananawa Palimɛti nɛra bo (She is currently the Member of Parliament) bo Awutu Senya East Constituency in the Central Region of Ghana wa puan.[13]

Cabinet minister[demese | demesego zia]

Siibesuŋɔ ŋmarega 2017, President Nana Akufo-Addo yuum dikɛ Mavis Hawa Koomson ti a lagum pa'asɛ la nineteen ministers puan sɛba wan dɛna a cabinet la. 19 ministers wa yu'ura yuum dikɛ ta bo Parliament of Ghana announced by the Speaker of the House, Rt. Hon. Prof. Mike Ocquaye.[14] N de Cabinet minister, Mavis Hawa Koomson pa'asɛ inner circle bo president la wan iŋɛ se'em ti a bɔ'ɔra putisuma tiŋa wa puan. Nananawa ina n de Minister bo Fisheries la Aquaculture Development.[15]

2020 loosego[demese | demesego zia]

2020 yuunɛ la puan, Gaana za'a loosekãtɛ la puan (Ghanaian general elections), ti a yuum di Awutu Senya East Constituency parliamentary seat la eŋa n yuum 57,114 votumduma ŋwana wa de la 52.6% n de votumduma la za'a ti ba votum la gee ti NDC parliamentary candidate Phillis Naa Koryoo Okunor yuum nyɛ 51,561 votumduma ŋwana wa de ka 47.5% n de votumduma la za'a ti ba votum lao,gee ti GUM parliamentary candidate Hanson Ishmael Amuzu yuum nyɛ zaga 0 votumduma ta'asɛ ti nyɛ 0.0% n de votumduma la za'a ti ba votum la puan, dagi bala ma'a CPP parliamentary candidate Addy Ishmael yuum nyɛ la zaga 0 ta'asɛ ti a nyɛ zaga 0.0% n de votumduma la za'ati ba votum la puanof , GCPP parliamentary candidate Peter Kwao Lartey me yuum nyɛ la zaga votumduma 0 ta'asɛ ti a nyɛ zaga 0.0% n de votumduma la za'a ti ba votum la puan gee UPP parliamentary candidate Mohammed Issah Al-Marzuque yuum nyɛ la zaga 0 votumduma ta'asɛ ti a nyɛ zaga 0.0% votumduma la za'a puan ti ba yuum votum la.[16]

Committee[demese | demesego zia]

Koomson de la member of the Business Committee.[13]

Controversy[demese | demesego zia]

Naakɛ'ɛsega ŋmarega 2020, Hawa Koomson breached security laws gee yuum ŋmɛ bugum doo basɛ nɛreba la tiŋasuka (fired gunshots into a crowd) nɛra n yuum dagi Gaana wa nɛra gee yuum lagum bɔna bini ti a iŋɛ controversial voteŋɔ gɔŋɔ la (ID card).[17][18] Ŋwana yuum iŋɛ la Kasoa tiŋa puan. Gee Minister wa yuum yeti ba yuum yele ina ti saama n lagum bɔna bini ita voteŋɛ gɔnɔ la a constituency puan. A yuum yele dɛna ti la dɛna daaŋɔ bo ina paati la ti ina kan ta'am di ba san ta votum voteŋɔ seko n kine na la puan. Minister yuum yeti ina iŋɛ iteŋɔ la gu la miŋa (self-defense). A yuum saki yi'a ti CID yi'e doose police nu'usum Central region tiŋa puan.[7] A bugumdoo ba yuum to'e ya Central Regional police tiŋa puan. De license covering the weapon was also retrieved when she reported to the police in Cape Coast.[19]

A miŋa vom[demese | demesego zia]

A de la yinpu'usa-Christian gee me kelum tara sira a tari la kɔma batã.[20]

Philanthropy[demese | demesego zia]

Eŋa n yuum tari an annual soccer competition dubbed the Kasoa MP's Cup among the youth a constituency miŋa puan.[21]

2021 yuunɛ la puan, Koomson yuum mɛ la yindeon bo (constructed a church Hall) Bethel Methodist Church Kasoa tiŋa puan.[22]

Viisigɔ Lɔgerɔ[demese | demesego zia]

  1. https://www.modernghana.com/news/440537/list-of-the-29-women-in-parliament.html
  2. https://www.myjoyonline.com/news/national/ndc-calls-for-arrest-of-gangster-hawa-koomson/
  3. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Your-actions-will-have-collateral-implications-Baako-roasts-Hawa-Koomson-1013866
  4. https://www.bbc.com/pidgin/tori-53484335
  5. 5.0 5.1 http://www.peacefmonline.com/pages/politics/politics/201701/302940.php
  6. https://www.graphic.com.gh/news/politics/ghana-news-fire-hawa-koomson-over-gunshot-bonaa-tells-nana-addo.html
  7. 7.0 7.1 https://www.graphic.com.gh/news/general-news/ghana-news-hawa-koomson-response-to-cid-invitation.html
  8. Archive copy.
  9. https://www.peacefmonline.com/pages/politics/politics/201701/302940.php
  10. Archive copy.
  11. Archive copy.
  12. https://www.parliament.gh/mps?mp=64
  13. 13.0 13.1 https://www.parliament.gh/mps?mp=30
  14. Archive copy.
  15. https://citibusinessnews.com/2021/09/digitization-of-premix-distribution-fishermen-to-access-product-with-canoe-id-cards/
  16. http://ghanaelections.peacefmonline.com/pages/2020/parliament/central/awutu_senya_east/
  17. https://www.myjoyonline.com/news/national/npp-must-sanction-hawa-koomson-peace-council-condemns-kasoa-shooting/
  18. https://www.graphic.com.gh/news/politics/hawa-koomson-minister-fires-gun-at-registration-centre-4-arrested.html
  19. https://www.graphic.com.gh/news/general-news/ghana-news-police-retrieve-hawa-koomson-s-gun.html
  20. http://ghanamps.com/mps/details.php?id=2595
  21. https://www.myjoyonline.com/hawa-koomson-opens-kasoa-championship/
  22. https://www.ghanaiantimes.com.gh/hawa-koomson-hands-over-church-hall-to-kasoa-bethel-methodist-church/